Site logo
searchclose
Artikelen
Vacatures
Bedrijven
search
add

Nieuwe tentoonstelling in Spoorwegmuseum over de posttrein

Door Redactie Nationale recreatiegids
schedule 10 min
location_on [xx]km
Hoe komt een brief op zijn bestemming? Jarenlang speelde de trein een belangrijke rol in het postvervoer. Speciale posttreinen zorgden, vaak ’s nachts, voor het vervoer van de post. Vijfentwintig jaar geleden kwam hier een eind aan: op 16 mei 1997 maakte de posttrein in Nederland zijn laatste rit. Het Spoorwegmuseum vertelt in de tentoonstelling Expeditie Posttrein het verhaal van het postvervoer per trein en toont zijn collectie posttreinen. In een aantal daarvan kunnen kinderen met verschillende spellen inzicht krijgen in de werkwijze van de postexpeditie. Dit meldt het Spoorwegmuseum.

Voor de komst van de trein werden brieven vervoerd door lopende bodes, postiljons te paard, postkoetsen en trekschuiten. De komst van de trein bracht daar geleidelijk verandering in. In het begin ging de post mee met de reizigerstreinen. Op belangrijke lijnen en internationale  treinverbindingen waren die kleine postafdelingen in de reizigerstreinen echter niet geschikt. De Nederlandse overheid liet daarom tussen 1855 en 1897 in totaal 27 ‘Rijkspostrijtuigen’ bouwen. Dit waren reizende postkantoren, waarin de postconducteurs tijdens de rit brieven op plaatsnaam konden sorteren in grote kasten met vakjes. Vanwege de eis van de Nederlandse overheid om tot 1925 de post gratis per trein te vervoeren, ontkwamen de verschillende spoorwegmaatschappijen er niet aan om ook zelf speciale rijtuigen voor postvervoer bouwen. Die werden steeds ruimer zodat tijdens de rit grote hoeveelheden post kon worden gesorteerd.

's nachts rijden 

Vanaf de jaren 30 van de vorige eeuw gingen de posttreinen ’s nachts rijden. Hierdoor kon de PTT zijn motto “ ’s Avonds gepost, ’s ochtends besteld” waarmaken. In 1969 besloot de PTT tot het opzetten van het Sternet waarbij in twaalf expeditieknooppunten bij grote stations de post werd gesorteerd. Vanaf eind jaren 70 was het niet meer nodig om de post in de trein te sorteren. De posttreinen kregen hun eigen postperrons en dienden alleen nog voor het vervoer van rolcontainers met postzakken. In de jaren 90 bleek het efficiënter en goedkoper de post over de weg te vervoeren, daarmee verdween in 1997 de posttrein definitief van het spoor.

Posttreinen open voor publiek 

Bij het Spoorwegmuseum zijn een aantal posttreinen bewaard gebleven, deze zijn open voor publiek. De Pec uit 1938 heeft lange tijd in depot te staan en komt speciaal voor de tentoonstelling naar Utrecht. Bij deze Pec staat de ‘P’ voor post, de ‘e’ voor elektrisch en de ‘c’ voor closet. Dit getrokken rijtuig is herkenbaar aan zijn bijzondere gedeukte neus voor de koppeling en wordt daarom wel deukneus genoemd. De trein heeft een mooie postsorteerafdeling waarin bezoekers zelf de post op plaatsnaam kunnen sorteren. Uit 1952 komt het postrijtuig Plan C, in dit rijtuig bevindt zich een prachtige sorteerafdeling waarin onder meer een ontbrekend pakketje moet worden opgespoord. De Motorpost Mp3031 is een zelfstandig rijdende trein uit 1966, die voor de tentoonstelling is ingericht met kleinere objecten als modellen, schilderijen, prenten en affiches. De Hpost is het meest recente postrijtuig, uit 1978. In dit getrokken rijtuig met kenmerkende grote roldeuren werden rolcontainers met postzakken vervoerd en krijgt een atelier waar kinderen zelf een postspel kunnen maken en een bioscoop. Hier draait een documentaire met verhalen over het postvervoer in Nederland. Een extra toevoeging is het 1ste klasse rijtuig van de Arend. Halverwege de negentiende eeuw had deze een postafdeling die door het museum is teruggebracht. In de tentoonstelling is een aantal bijzondere collectiestukken te zien. Zo toont het museum de oudste per spoor verzonden brief uit de collectie, de brief werd in 1852 verstuurd toen er nog geen postzegels bestonden.

Bijzondere treinmodellen 

Uit het depot komt ook een schilderij van Herman Heijenbrock die in 1937 de nachtelijke postsorteerders op Utrecht CS in pastel vastlegde. Ook toont het museum enkele bijzondere treinmodellen, zoals een speciaal voor de tentoonstelling gebouwd diorama van een van de eerste Rijkspostrijtuigen uit ca 1856 en een postrijtuig uit Java met een zogeheten ‘postzakvanginrichting’ waarbij met haken postzakken vanuit de rijdende trein werden gevist. 

Door: Nationale Recreatiegids 
Beeld: Spoorwegmuseum 

06 februari '25 (13:00)

Toverland verbreekt opnieuw bezoekersrecord in 2024

Toverland blijft groeien in populariteit. Het Limburgse attractiepark trok in 2024 een recordaantal van 1.174.000 bezoekers, waarmee het voor het derde jaar op rij een nieuw hoogtepunt bereikt. Dit betekent een stijging van ongeveer negenduizend bezoekers ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit melden Looopings en Omroep Horst aan de Maas.

06 februari '25 ( 9:45)

Nieuwe waterpark Aqua Mexicana in Slagharen opent al in maart voor dagbezoekers

Nog voordat Attractie- en Vakantiepark Slagharen in april officieel het nieuwe seizoen start, opent waterpark Aqua Mexicana al een maand eerder zijn deuren voor daggasten. Van 1 tot en met 31 maart is het tropische zwemparadijs dagelijks toegankelijk tussen 15.00 en 19.00 uur, behalve op maandagen en donderdagen. Dit meldt Looopings.

04 februari '25 ( 9:17)

Efteling past parkregels aan: demonstraties niet toegestaan

De Efteling heeft de huisregels aangescherpt en stelt nu expliciet dat demonstraties en het uiten van politieke of levensbeschouwelijke overtuigingen niet zijn toegestaan in het attractiepark. De aanpassing komt na een incident in september waarbij een groep bezoekers de toegang werd geweigerd vanwege stickers op een waterfles. Dit meldt Omroep Brabant.

03 februari '25 (13:44)

Beekse Bergen neemt koppositie over van Diergaarde Blijdorp als best bezochte dierentuin

Na negen jaar aan de top te hebben gestaan, moet Diergaarde Blijdorp zijn titel als best bezochte dierentuin van Nederland afstaan aan Safaripark Beekse Bergen. In 2023 verwelkomde Beekse Bergen 1,5 miljoen bezoekers, waarmee het de Rotterdamse dierentuin voorbijstreefde. Dit meldt het AD.

29 januari '25 ( 9:21)

Verrassing: zeldzame bamboemaki’s geboren in ZooParc Overloon

In ZooParc Overloon zijn twee bamboemaki’s geboren, een bijzondere gebeurtenis aangezien deze halfapen tot de meest bedreigde diersoorten ter wereld behoren. De geboorte vond plaats op 12 januari, maar de dierentuin maakte het nieuws pas deze week bekend. Dit meldt NU.nl.

29 januari '25 ( 9:10)

Nieuwe duo-achtbaan ‘YOY’ opent dit seizoen in Walibi Holland

Walibi Holland introduceert in het nieuwe seizoen een spectaculaire achtbaan: YOY. Deze singletrack dual-achtbaan biedt twee verschillende belevingen. De ‘Chill side’ is een rustige rit zonder inversies, terwijl de ‘Thrill side’ een intensere ervaring biedt, waarbij bezoekers zes keer over de kop gaan. Dit meldt de Drontenaar.

28 januari '25 (12:46)

Efteling dit jaar decor voor twaalf Samenspeeldagen voor kinderen met en zonder beperking

De Efteling wordt dit voorjaar het decor voor twaalf Samenspeeldagen. In samenwerking met Stichting het Gehandicapte Kind viert het park hun 75-jarig jubileum door kinderen met een beperking en hun vriendjes een onvergetelijke dag te bieden. Vanaf 5 april 2025 kunnen 600 kinderen met een beperking, samen met maximaal vijf gasten, genieten van een zorgeloos en toegankelijk uitje. Dit meldt Stichting het Gehandicapte Kind.

27 januari '25 (11:05)

Dierenpark Zie-ZOO in Volkel start grootschalige renovatie

Dierenpark Zie-ZOO in Volkel staat dit jaar aan de vooravond van een grote transformatie. Het oudste deel van het park, dat inmiddels 25 jaar oud is, krijgt een flinke opknapbeurt. De modernisering van de dierverblijven staat centraal in de plannen, die momenteel nog verder worden uitgewerkt. Dit meldt DTV-Nieuws.

24 januari '25 (13:22)

Madurodam opent in de zomer eerste darkride

Madurodam voegt deze zomer een darkride toe aan het park. Deze overdekte attractie wordt de grootste en duurste in de geschiedenis van Madurodam. Het park belooft een unieke ervaring waarin avontuur, innovatieve technologie en subtiele educatie samenkomen. Dit meldt Den Haag FM.

22 januari '25 ( 8:04)

Rijksmuseum krijgt enige beeld van Bernini permanent in bruikleen

Het Rijksmuseum in Amsterdam krijgt een beeld van de Italiaanse kunstenaar Bernini permanent in bruikleen. Het is het enige beeld van de wereldberoemde beeldhouwer in Nederland, meldt het museum woensdag. Het gaat om een terracotta modelbeeld van de Griekse zeegod Triton, staand op een schelp. Het beeld werd in opdracht van paus Innocentius X gemaakt voor een fontein op het Piazza Navona in Rome.