De restauratieopgave in zijn geheel is de afgelopen jaren gedaald. Het huidige stelsel treft doel, zo wordt in het onderzoek geconstateerd. Restauraties bij grote monumenten vallen in het huidige stelsel echter tussen wal en schip, omdat deze projecten vaak om grote budgetten vragen. Deze kunnen niet of onvoldoende bediend worden vanuit de provinciale regelingen. Volgens het rapport vraagt dit om een gezamenlijke aanpak met het Rijk.

Restauratieopgave van 2,2 miljard euro

Het rapport stelt dat op basis van de monumentenmonitors de totale restauratieopgave geraamd wordt op 2,2 miljard euro. Als uitgegaan wordt van een restauratieopgave van maximaal 10 procent (dat is sinds 1994 de beleidslijn), is er een opgave van tenminste circa 700 miljoen euro. Deze raming is volgens de onderzoekers een ondergrens, omdat de kosten veel hoger kunnen blijken door verborgen gebreken, noodzakelijk funderingsherstel en verduurzamingsingrepen.

Significant tekort

Bij haar bezoek aan Museum Prinsenhof Delft op 4 april 2024 heeft demissionair staatssecretaris Gräper-Van Koolwijk met eigen ogen de problematiek gezien waar grote monumenten mee kampen. Het museum is een typisch voorbeeld van een urgente grote integrale restauratieopgave van een rijksmonument dat niet kan worden gerealiseerd zonder een bijdrage vanuit de rijksoverheid. De staatssecretaris erkent in haar kamerbrief van 20 juni dat het nijpend tekort voor de restauratie van de grote rijksmonumenten in Nederland significant is. Zij raadt haar opvolger aan hier maatregelen voor te nemen.