Expo Museum Catharijneconvent toont bijzonder stuk christendom en slavernij

Door ANP

schedule 5 min

location_on [xx]km

Museum Catharijneconvent in Utrecht kan eind deze maand een zeer bijzonder stuk tonen: een heel vroeg voorbeeld van de emancipatie van tot slaaf gemaakten. Het is een brief uit 1739, geschreven namens 650 tot slaaf gemaakten. Die werd opgesteld op het Caraïbische eiland Saint Thomas, waar Nederlandse kolonisten waren opgevolgd door Denen.

De afzenders vroegen, in creools-Nederlands, aan de Deense koning om te regelen dat de zendelingen van de Evangelische Broedergemeente, die hen veel steun boden, op Saint Thomas konden blijven. "Hieruit blijkt dat tot slaaf gemaakten lezen en schrijven leerden en dat ze voor zichzelf opkwamen", aldus Madelon Grant van het Catharijneconvent. Ze is een van de samenstellers van de expositie Christendom en slavernij, die vanaf 29 juni te zien is. Het museum toont de brief in een kopie die de Broedergemeente er in 1739 zelf van maakte.

Het verhaal over slavernij, christendom en Bijbel kent vele kanten. Christenen die vonden dat slavernij geoorloofd was, wezen volgens Grant nogal eens op het Bijbelverhaal over de 'vloek van Cham'. Chams vader Noach vervloekte de zoon van Cham, Kanaän: "Een knecht der knechten zal hij zijn voor zijn broeders". In de Bijbel is er geen directe oorzaak voor te vinden, maar mensen begonnen in het verhaal toch een verband tussen Cham en Kanaän en zwart Afrika te zien en misbruikten het als rechtvaardiging voor slavernij.

Praktijk

Het verhaal Exodus, over de uittocht van de Joden uit Egypte waar ze in slavernij leefden, werd juist weer volop gebruikt als tegenargument. Sommige christelijke voorgangers verzetten zich nadrukkelijk tegen "mensendieverij", maar anderen lieten het op zijn beloop, legt Grant uit. Het was nu eenmaal de praktijk en er zaten immers ook slavenhandelaren en -eigenaren in de kerk. "Kerken hadden zelf ook wel plantages en geld dat in de koloniën met tot slaaf gemaakten was verdiend, werd soms geschonken aan de kerk om in Nederland liefdadigheid mee te bekostigen".

Grant vindt het belangrijk om helder te maken "dat voor en tegen niet fifty-fifty was. De soms zwijgende meerderheid ging mee in het systeem van slavernij".

Het museum heeft kunstenaars gevraagd de expositie aan te vullen. Zo maakte Kenneth Aidoo een portret van Leonora, die zich op een boot in de haven van Curaçao verstopte en naar Middelburg wist te komen, waar ze werk vond. Haar eigenaar wilde haar terug, maar Middelburgers verzetten zich daartegen en de tot het christendom bekeerde Leonora mocht blijven.

23 oktober '24 (14:47)

Flory Antstadt, bedenker Kinderen voor Kinderen, overleden

Flory Anstadt, de bedenker van het programma Kinderen voor Kinderen, is maandag op 95-jarige leeftijd overleden. Dat heeft haar familie woensdag bekendgemaakt.

23 oktober '24 (14:30)

Nieuwe voorzitter Nationaal Theaterfonds is Lucille Werner

Lucille Werner gaat Albert Verlinde opvolgen als voorzitter van het Nationaal Theaterfonds. Dat heeft de organisatie woensdag bekendgemaakt. Verlinde laat weten na twaalf jaar het voorzitterschap door te geven om aan nieuwe projecten te werken. "Ik ben trots op wat we met het Nationaal Theaterfonds in de afgelopen twaalf jaar hebben bereikt", aldus Verlinde. "Maar het is tijd om het stokje door te geven. Er zijn andere initiatieven waar ik me mee bezig wil houden. In Lucille Werner hebben we een geweldige opvolger gevonden. Ik heb alle vertrouwen in haar."

23 oktober '24 ( 8:50)

Plan minister Bruins om zittingstermijn wettelijk te regelen door NPO goedgekeurd

De NPO vindt het goed dat minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) maximale zittingstermijnen voor bestuurders bij de publieke omroep wil vastleggen in de wet. Dat laat bestuursvoorzitter Frederieke Leeflang weten in een reactie op het plan van de minister.

23 oktober '24 ( 8:45)

Omroepbaas Omroep MAX zet vraagtekens bij plan minister Bruins

Jan Slagter, omroepbaas van Omroep MAX, zet zijn vraagtekens bij het plan van minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) om wettelijk te regelen dat bestuurders en leden van raden van toezicht bij de publieke omroep een maximale zittingstermijn krijgen. "Het voelt een beetje als een cosmetische ingreep", aldus Slagter tegen het ANP.

22 oktober '24 ( 8:41)

Winst zestiende editie Sonja Barend award voor Margriet van der Linden

Margriet van der Linden heeft de zestiende editie van de Sonja Barend Award gewonnen. De prijs voor het beste interview van het afgelopen televisieseizoen werd maandagavond door de naamgever zelf uitgereikt in het BNNVARA-programma Bar Laat.

22 oktober '24 ( 8:35)

22 november brengt André van Duin boek en album uit

André van Duin brengt op 22 november een nieuw album en boek uit, genaamd La Bohème. Het album is geïnspireerd op de Franse chansons van Charles Aznavour. Presentator Matthijs van Nieuwkerk heeft het voorwoord van het gelijknamige boek geschreven.

22 oktober '24 ( 8:32)

Zaterdag 2 november herdenking filmmaker Theo van Gogh

Filmmaker Theo van Gogh wordt op zaterdag 2 november herdacht op het Leidseplein in Amsterdam. Het is op die dag precies twintig jaar geleden dat de regisseur en opiniemaker werd vermoord door Mohammed B.

22 oktober '24 ( 8:30)

Andere Nederlandse herinneringscentra vragen om extra financiële steun

De directeuren van vier herinneringscentra van de Tweede Wereldoorlog luiden in navolging van Kamp Westerbork de noodklok over de financiële steun die ze vanuit het Rijk krijgen. In een brief schrijven ze dat die "al jaren knelt" en dat "het onmogelijk is om als organisatie te kunnen blijven ontwikkelen". De brief is namens de voormalige concentratiekampen in Vught en Amersfoort, het Nationaal Monument Oranjehotel en het Indisch Herinneringscentrum in Den Haag gericht aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

21 oktober '24 (10:30)

Ook ruimte voor spanningen in samenleving in openingsconcert Amsterdam 750

In het openingsconcert in de Ziggo Dome waarmee volgende week zondag het jubileumjaar 'Amsterdam 750' begint, is ook ruimte voor spanningen die er zijn in de samenleving. "Het concert moet daar recht aan doen en passen in de tijdgeest. Dus dat gaan we terugzien in verschillende thema's", zegt programmadirecteur Sietse Bakker.

21 oktober '24 ( 9:15)

Politie beëindigt protestactie in museum Naturalis Leiden

De politie heeft een einde gemaakt aan een protestactie van Extinction Rebellion (XR) in museum Naturalis in Leiden. Zo'n twintig betogers van de actiegroep hielden in het museum een 'dodenmars' voor de biodiversiteit, en droegen onder meer een doodskist met zich mee met daarop de tekst 'biodiversiteit'. Daarna gingen de actievoerders zitten, was te zien op een livestream van de actiegroep. Toen het museum om 17.30 uur sloot, zaten de betogers er nog.

Meer nieuws