Scheepvaartmuseum Amsterdam vertelt op nieuwe manieren over koloniale verleden

Door Nationale Recreatiegids / Ilias van Bruggen

6 min

De donkere kant van de VOC en het slavernijverleden. Twee zware onderwerpen, maar voor het Scheepvaartmuseum in Amsterdam ook belangrijke onderwerpen. Het museum heeft een nieuwe route ingeslagen om te vertellen over het koloniale verleden van Nederland. Zo ligt de focus nu meer op de duistere zijde van het slavernijverleden in en door Nederland en de VOC. Hiervoor zijn onder andere verschillende aanpassingen gedaan aan het replica VOC-schip dat bij het museum ligt. Dat meldt NH Nieuws.

De geschiedenis van de VOC heeft meerdere perspectieven en invalshoeken. De directeur van het Scheepvaartmuseum, Stefanie van Gemert, wil die verschillende perspectieven belichten in het museum. Dat moet onder andere tot stand komen via het vervangen van de vlaggen op het VOC-schip. De VOC-vlag was volgens de directeur lastig om te duiden, dus is er gekozen voor ‘inclusievere vlaggen’. Ook is er afstand gedaan van de term ‘Gouden Eeuw’, omdat dit duidt op rijkdom als gevolg van (slaven)handel. Het museum wil het verhaal vertellen vanuit een perspectief waarin naar voren komt dat deze periode ook een duistere kant kent.

Aandacht

Vorige maand was er in het museum al een bijeenkomst waarbij de vraag ‘hoe om te gaan met de koloniale geschiedenis’ centraal stond. Bij meerdere instellingen in de stad verschuift de focus naar dit onderwerp. Volgens kunstcriticus Joke de Wolf kan dit leiden tot weerstand. Zo stelt zij dat mensen vaak nog conservatief denken: “Die denken dat het altijd al zo was en dat het altijd zo moet blijven”, aldus De Wolf. Zij stelt dat men het liefst over triomfen wil vertellen, zoals heldenverhalen. Het leidde er volgens haar echter toe dat geschiedschrijvers in de loop van de tijd de andere kant niet meer belichten, ‘omdat het niet leuk was om te vertellen’. Toch vindt ze het belangrijk dat beide kanten van het verhaal worden verteld.

‘Gecanceld’

Hierdoor ontstaat de angst dat bepaalde werken straks niet meer te zien zijn, omdat deze ‘gecanceld’ kunnen worden. Daar is De Wolf het niet mee eens. Volgens haar gebeurt het in de praktijk niet vaak dat iets wordt ‘gecanceld’. Zo kan een extra bordje met meer informatie over een bepaald kunstwerk of het aanpassen van bepaalde omschrijvingen al veel veranderen in de context. Zij stelt dat het er niet voor zorgt dat kunstwerken niet meer te zien zijn.

Discussie

Dat het VOC-schip het gesprek losmaakt over het koloniale verleden, is niets nieuws voor het Scheepvaartmuseum. Al jaren is de discussie hierover gaande. Dat vindt Van Gemert alleen maar goed. Zij juicht het toe om het gesprek over het schip te starten. Het weghalen van het schip is dan ook geen optie voor haar. “Op dit moment zien we gewoon dat dit schip heel veel losmaakt.” En die discussie – mits op een fatsoenlijke manier – is precies wat we volgens haar nodig hebben om over de maritieme geschiedenis van Nederland te praten.

Meer nieuws