Geschapen door bescheiden zuilen

Henk groeide op in de Utrechtse arbeiderswijk Zuilen. De ouders van Henk hadden een grote afkeer jegens het geloof. Zijn vader kwam uit een protestants gezin en zijn moeder uit een katholiek gezin. Ze lieten beiden hun geloof vallen om samen te zijn. Westbroek beschrijft hoe zijn vader tegenover religieuze symboliek stond: “Als kind wilde ik graag een levende kerststal zien. Dat is de enige keer dat mijn vader mij iets verbood. Jij zet geen voet in een kerk, dat zijn allemaal opvreters.” In een gezin met vier kinderen kwam Westbroek er later achter dat hij geadopteerd was. Achteraf gezien vielen de puzzelstukjes op hun plaats toen hij realiseerde wat zijn voogd voor hem had betekend.

Onderwijsverheffing 

Henk kreeg vanuit thuis mee dat je beter met je hoofd kan werken dan met je handen. Hij werd de eerste van zijn lichting op de Prinses Ireneschool die de middelbare school betrad. Dankzij grote inspanningen van zijn vader en zijn voogd kon hij een toelatingsexamen voor de HBS doen. Zijn slagen maakte de weg vrij voor een toekomst aan de universiteit. Desalniettemin hekelt hij de manier waarop er vanaf jongs af aan al onderscheid werd gemaakt tussen ‘hoge beroepsschool’ en ‘lage beroepsschool’, tussen hooggeletterd en laaggeletterd. Na de middelbare school ging Westbroek sociologie studeren aan de Universiteit Utrecht.

Muziek en kunst 

De toegang tot een volwaardige culturele vorming blijft doorgaans weggelegd voor de gelukkige minderheid. Muzieklessen zijn duur en vind maar eens de tijd om Bach te studeren naast zwaar en slecht betaald werk. Huize Westbroek was hierbij geen uitzondering, al speelde een zus van Henk accordeon en een broer op virtuoze wijze orgel als bijverdienste naast zijn baan als spuiter. Henk herinnerde dat vooral de bescheiden muziek van het schlagersduo De Selevera’s thuis aanstond. 

Toch kwam een afgestudeerde, werkloze Westbroek alsnog in aanraking met muziek. Na zijn studie werd hem een baan aangeboden door een vriendelijke professor bij de Universiteitsbibliotheek. Zijn taak was het schrijven van bibliografieën voor de sociologie- en politicologiedepartementen. Volgens hemzelf was het de makkelijkste baan die hij ooit heeft gehad. Zodoende scherpte het werk zijn taalvaardigheid en begon hij liedjes te schrijven als hij tijd over had.

Vriend en medeoprichter van Het Goede Doel Henk Temming had destijds een bandje genaamd Lepel. Westbroek werd benaderd om te schrijven en te zingen voor een nieuwe Nederlandstalige band. Zuiver of ritmisch zingen was toen nog niet aan hem besteed maar zijn vlotte pen bleek complementair aan de meer muzikaal onderlegde Temming. Westbroek beschrijft hoe hij een vierkwartsmaat vanaf de basis moest aanleren: “In het begin kon ik echt helemaal niks. Dan zei hij dat ik moest letten op de klappen.”

Liedjesschrijver 

Toch ontwikkelde Westbroek zich ook op muzikaal gebied. Toen de band begon zong hij vooral voor de tel omdat “…ik altijd snel thuis wilde zijn na een optreden”. Gaandeweg ontdekte hij de kracht van een langzamere timing: “Later ben ik achter de tel gaan zingen, een luie zanger. Dat is veel mooier omdat de band dan een geweldige stuwende drive krijgt.” De meer mainstream teksten van het eighties popfenomeen Doe Maar beperkten zich tot gebruikelijke thema’s over relaties en het alledaagse. De welbespraakte teksten, van de creatieve onderwerpkeuze tot het rijmende vocabulaire, maakten van Het Goede Doel een unieke band binnen de Nederlandse popscene.

De bandleden kozen doelbewust voor verhalen over interessante personen en onconventionele scenario’s. Zo is het nummer Brood En Spelen een pleidooi voor een menswaardig bestaan. Henk was tevens graag in de kroeg te vinden en deed zodoende inspiratie op uit de buitenwereld. Bij het schrijven van het nummer Nooduitgang vertelt hij over het uitbreken van een gevecht in zijn stamkroeg. Hierop zei een vreemdeling die naast hem zat: “Er wordt hier gevochten, waar is hier de Nooduitgang?” Zo was het liedje geboren, aldus Henk. Tijdens een ander kroegbezoek sprak hij eens met een stamgast die hem vertelde over zijn heteroseksuele liefdesgevoelens voor een lesbische vrouw. De onmacht van de man vormde de inspiratie voor het nummer Liefde Schijnt Zo Mooi Te Zijn.

Eigenzinnige weg 

De keuze voor een uniek perspectief werd de band niet altijd in dank afgenomen. Onder wat Henk beschrijft als ‘ironisch hypercynisme’ droeg Het Goede Doel ooit een lied voor over een man die vluchtte in erotische fantasieën. Hoewel het nummer opende met een bijzonder schunnige tekst was de clou dat de man eigenlijk heel erg eenzaam was. Voordat de band het lied uit kon spelen werden ze uitgejouwd door het publiek. De uitdaging aangaan met de luisteraar behoorde tot het visitekaartje van Het Goede Doel: “Wij gingen echt heel hard met gestrekt been erin. Maar, wij mochten altijd juist daarom optreden bij veel festivalletjes. In die tijd kreeg je daar zelfs nog keurig voor betaald ook.”

Henk heeft zich nooit geïdentificeerd met een uitgesproken Utrechtse muziekscene. “De domste term die ooit bedacht is, is Nederlandstalige pop”. Hij heeft altijd een afkeer gehad voor de manier waarop mensen Het Goede Doel in een muzikale categorie plaatsen. Want waar houdt zo’n definitie eigenlijk op? Liggen de polonaisekrakers van Frans Bauer nog steeds in dezelfde straat als de hoogdravende synthesizers van Het Goede Doel? Westbroek benadrukt dat de band zich nooit wilde binden aan één soort muziekstijl. Ze speelden kinderliedjes, complexe avantgardistische muziek of alles er tussenin.

Verdienen waar je recht op hebt 

In onze maatschappij is muziek maken voor maar weinig mensen een vetpot. Ook Henk vertelde dat je als muzikant niet gemakkelijk kon rondkomen eind jaren zeventig. Net als tegenwoordig moest je het zien als een vrijetijdsbesteding. Artiesten krijgen anno 2022 echter nog minder voor hun inspanningen: “Het was hobby, er moest iets bij, maar je kreeg in die tijd soms een klein salaris. Tegenwoordig krijg je helemaal niets meer. Je moet bij een optreden op een festival of op de televisie blij zijn dat je er mag staan. De promotie die je voor het optreden krijgt is de beloning.”

Een eerlijke beloning voor muzikanten is al decennia iets wat Henk aan het hart gaat. Niet voor niets richtte hij daarom met zangeres Jerney Kaagman en gitarist Bert Ruiter zo’n veertig jaar geleden de belangenorganisatie BV Pop op. Vijf jaar lang heeft hij zich als bestuurslid vrijwillig ingezet om de beloning en de arbeidsrechten van muzikanten op de eerste plaats te zetten. Later fuseerde de BV Pop met de FNV en kunstenaarsorganisaties als de NTB en VCTN.

Als liedjesschrijver heeft Henk altijd een gedeelte van de auteursrechten kunnen behouden waardoor hij een lucratieve carrière in de muziekindustrie heeft kunnen nastreven. Zijn verhaal is echter eerder de uitzondering dan de regel. Het is dankzij zijn kennis van en inspanningen voor de belangen van muzikanten dat hij de vruchten van zijn arbeid heeft mogen plukken. Ook zijn politieke inspanningen voor de gemeentelijke partij Leefbaar Utrecht heeft hij altijd uit eigen zak gefinancierd.

Nooit vergeten hoe het anders kan zijn 

De nog altijd levende aandacht voor hardwerkende mensen van bescheiden komaf is gezien de levensloop van Henk zeer begrijpelijk en aimabel. Henk zal altijd een gewone Utrechtse jongeman blijven die dankzij steun van zijn liefdevolle opvoeders en een pientere geest een redelijk bestaan heeft kunnen opbouwen met het schrijven van liedjes. Dit heeft hij niet te danken aan een riante culturele vorming of een aangereikte kunstopleiding. Westbroek heeft van muziek zijn werk kunnen maken omdat hij geïnteresseerd schreef over wat hij tegenkwam, ter discussie wilde stellen of belangrijk vond. 

Daarbij is hij nooit vergeten hoe het ook anders kan zijn. Zelfs als nationale bekendheid blijft de muziekindustrie een onbetrouwbare inkomstenbron. Sinds het einde van de jaren zeventig is de beloning voor artiesten niet verbeterd. Maar de muzikale carrière van Westbroek demonstreert dat doen waar je zelf in gelooft en het bundelen van krachten met gelijkgestemde lotgenoten wel degelijk een verschil kunnen maken. Moge zijn levensloop een inspiratiebron zijn voor aspirerende muzikanten uit vergelijkbare milieus.

Interview afgenomen op 03-05-2022, Utrecht 

Door: Nationale Recreatiegids/ Mila Tukker

Beeld: Henk Westbroek, eigen website