Teylers Museum ontdekt oudste röntgenfoto’s ter wereld in eigen collectie

Door Redactie Nationale Recreatiegids

schedule 7 min

location_on [xx]km

In de collectie van Teylers Museum is onlangs een spectaculaire vondst gedaan. In de nalatenschap van Nobelprijswinnaar Hendrik Antoon Lorentz is een uiterst zeldzame complete set van de oudste röntgenfoto’s ter wereld ontdekt, afgedrukt door Wilhelm Röntgen zelf. Ze zijn tot en met 14 juli te zien in het Haarlemse museum. Dit meldt Teylers Museum.

Lorentz kreeg de beelden door Röntgen toegestuurd. De afdrukken, waaronder de beroemde foto van de hand van Röntgens echtgenote, worden door Time Magazine geschaard onder de honderd invloedrijkste foto’s ooit gemaakt.

Het Lorentz Lab

Hendrik Antoon Lorentz was van 1910 tot zijn dood in 1928 directeur van Teylers Natuurkundig Laboratorium. De bijzondere foto’s doken onlangs op in de verzameling publicaties die Teylers Museum bezit uit de persoonlijke nalatenschap van Lorentz. Deze wetenschappelijke artikelen, enkele duizenden in totaal, werden hem toegezonden door collega’s uit binnen- en buitenland, onder wie ook Einstein.

Mysterieuze X-stralen

“Ik heb mijn dood gezien!” schijnt Bertha Röntgen vol verbijstering te hebben uitgeroepen toen ze de foto zag die haar man van haar hand met ring had gemaakt met zijn net ontdekte, mysterieuze ‘X-stralen’. Begin november 1895 doet de (Nederlands-Duitse) natuurkundige Wilhelm Conrad Röntgen een eerste waarneming die hem op het spoor van deze nieuwe straling zet. Nog wonderlijker is de daaropvolgende observatie: Röntgen denkt een aftekening van zijn eigen skelet te zien als hij tussen de stralingsbron en een lichtgevoelig scherm staat.

Zeldzame set afdrukken

Eind december 1895 drukt Röntgen een aantal sets foto’s af. Hij stuurt ze rond aan een kleine groep prominente natuurkundigen, waaronder Lorentz, als bewijsstukken bij de publicatie waarmee hij zijn ontdekking van de ‘X-stralen’ wereldkundig maakt. Deze eerste afdrukken zijn uiterst zeldzaam: voor zover bekend is er verder alleen nog een complete set in Londen.

Er zijn weinig natuurkundige ontdekkingen die zo snel een wijdverbreide toepassing vonden als die van Röntgen, vooral in de geneeskunde. Binnen een jaar na Röntgens mededeling beschikten enkele ziekenhuizen in Nederland al over röntgenapparatuur. In veel steden sprongen de private ‘röntgeninstituten’ uit de grond.

De oudste röntgenfoto’s ter wereld zijn vanaf vandaag tot en met 14 juli te zien in het Boekenkabinet van het Teylers Museum in Haarlem. Het laboratorium van Lorentz is twee jaar geleden na een grondige restauratie heropend en is te bezoeken met de theatrale rondleiding De Lorentz Formule. Voor meer informatie en reserveren, zie de website van het Teylers Museum.

Door: Nationale Recreatiegids

23 april '24 (14:58)

Richard Groenendijk hoofdrolspeler bij terugkeer musical Hairspray

De musical Hairspray keert volgend jaar oktober terug in de Nederlandse theaters. Voor de grote rol van Edna Turnblad is cabaretier Richard Groenendijk gecast, die daarmee gelijk ook viert dat hij dertig jaar in het vak zit. Dat maakte theaterproducent De Graaf & Cornelissen Entertainment dinsdag bekend.

23 april '24 ( 9:48)

14 de musical, over leven van Johan Cruijff, stopt na drie jaar

14 de musical, de muziekvoorstelling over het leven van voetballegende Johan Cruijff, stopt deze zomer. Dat heeft producent Wolter Lommerde maandag bekendgemaakt. De laatste uitvoering is te zien op zaterdag 6 juli. De voorstelling heeft dan drie jaar gespeeld in het AFAS Theater in Leusden.

23 april '24 ( 9:11)

Jandino gaat op tournee en dat weten zijn fans

De website van komiek Jandino Asporaat is maandagavond enige tijd uit de lucht geweest door het grote aantal bezoekers. Vele tienduizenden mensen bezochten de pagina nadat Asporaat had aangekondigd volgend seizoen weer op tournee te gaan. De problemen waren na pakweg een kwartier verholpen.

23 april '24 ( 8:56)

Alex Klaasen werkt aan nieuwe musical

Alex Klaasen en componist Peter van de Witte werken samen aan een nieuwe musical. Dat heeft de cabaretier gemeld in het radioprogramma Volgspot. Het tweetal won zondagavond de Annie M.G. Schmidtprijs voor het lied 152W96TH street uit de voorstelling No Ponies.

23 april '24 ( 8:41)

Jan Jaap van der Wal na 12 jaar weer op tournee door Nederland

Jan Jaap van der Wal gaat voor het eerst in twaalf jaar weer een theatertournee in Nederland doen. De 44-jarige cabaretier staat van september tot mei in de theaters met zijn voorstelling Mijn vlakke land. In de show bekijkt Van der Wal, die inmiddels zeven jaar in België woont en werkt, Nederland met "de blik van een buitenstaander".

22 april '24 (13:12)

Rijksmuseum van Oudheden organiseert Romeinse speurroutes in meivakantie

Kinderen en hun families die tijdens de meivakantie naar het Museum van Oudheden komen, kunnen er allerlei activiteiten doen die in het teken staan van de familietentoonstelling ‘Romeinse villa’s in Limburg’. Kinderen kunnen kleurplaten inkleuren aan de knutseltafels in de Tempelzaal, en daar ook aan de slag met LEGO. Vanaf 1 mei organiseert het museum ook familierondleidingen op woensdag- of zondagmiddag. Het Museum van Oudheden is voor kinderen tot en met 18 jaar helemaal gratis. Alleen de speurroutes kosten 2,95 euro. Kaartjes hiervoor zijn bij de museumkassa te halen, meldt Museum van Oudheden.

22 april '24 ( 8:55)

Kaarten voor musical Rob de Nijs gewild

Binnen twee weken zijn er ruim 35.000 kaarten verkocht voor de musical Malle Babbe, over het leven van zanger Rob de Nijs. Niet eerder was de vraag kort na de aankondiging van een nieuwe titel zo groot, zegt producent Medialane zaterdag.

18 april '24 (13:43)

Thema Batavialand tijdens meivakantie is ‘Op Reis!’

Museum Batavialand heeft voor de meivakantie een mooi nieuw thema bedacht. Onder de noemer ‘Op Reis!’ kunnen bezoekers tijdens de vakantie op reis door de maritieme geschiedenis. Zo is er veel aandacht voor de Halve Maen, een replica van een verkenningsschip uit de zeventiende eeuw dat over alle wereldzeeën voer. Dit meldt Batavialand.

18 april '24 ( 8:00)

Onderwijsmuseum zoekt kinderen die willen meedenken over toekomst

Kinderen die willen meedenken over de toekomst van het Onderwijsmuseum, kunnen tot en met 16 juni 2024 solliciteren voor de functie van kinderbestuurder. Aan het begin van het nieuwe schooljaar wordt het nieuwe Kinderbestuur, met kinderen tussen de 8 en 12 jaar, geïnstalleerd. Dit meldt het Onderwijsmuseum.

17 april '24 ( 8:51)

Ode aan Wim Sonneveld in mei te zien op televisie

Het Metropole Orkest brengt in mei een ode aan Wim Sonneveld op televisie. Tijdens het eerbetoon zullen onder anderen Waylon, Thomas Oliemans, Richard Groenendijk en Fay Claassen te horen zijn. De avond wordt opgenomen in het Concertgebouw in Amsterdam en uitgezonden door Omroep MAX.

Meer nieuws