Controversiële term in tentoonstelling Rijksmuseum niet strafbaar

Door Redactie Nationale recreatiegids

6 min

Rondom het gebruik van de term 'Bersiap' bij de tentoonstelling ‘Revolusi! Indonesië onafhankelijk’ die op 11 februari 2022 in het Rijksmuseum wordt geopend, ontstond in januari van dit jaar grote controverse. Dit leidde tot twee aangiften wegens groepsbelediging. Eén tegen een Indonesische gastcurator van de tentoonstelling en één tegen het Rijksmuseum en de directeur en een curator van het museum. Beide aangiften zijn afgedaan omdat er geen strafbare feiten zijn gepleegd. Dit meldt het OM.

Historische betekenis

Bersiap betekent "Wees paraat" en werd tijdens een gewelddadige periode na de overgave van Japan als strijdkreet gebruikt door jonge Indonesische onafhankelijkheidsstrijders.

Beledigend voor Indische-Nederlanders

De eerste van de twee aangiften werd op 13 januari gedaan door de Federatie Indische Nederlanders (FIN). Het ging om een opinieartikel in NRC Handelsblad van 10 januari 2022. In dat artikel deed de Indonesische gastcurator van de tentoonstelling ‘Revolusi! Indonesië onafhankelijk’ een aantal uitlatingen die volgens FIN beledigend zijn voor Indische Nederlanders. De gastcurator zou in het artikel de verantwoordelijkheid van de Indonesische daders bagatelliseren. Hiermee zou hij de Indonesiërs presenteren als slachtoffers en de Nederlanders als daders. De curator zou zich hierdoor volgens de aangifte schuldig hebben gemaakt aan groepsbelediging.

Vrije meningsuiting

Het OM is van oordeel dat er geen sprake is van groepsbelediging. De uitlatingen van de curator vallen volgens onder het recht op vrije meningsuiting. Zijn uitspraken bevatten geen negatieve conclusie over de groep Indische-Nederlanders als geheel. Daarnaast draagt de curator hiermee bij aan het maatschappelijk debat rondom de gewelddadigheden na de Japanse overgave in voormalig Nederlands-Indië.

Beledigend voor Indonesiërs

Het Komite Utang Kehormatan Belanda (Stichting Comité Nederlandse Ereschulden) heeft ook aangifte gedaan. Deze aangifte is gericht tegen het Rijksmuseum, de directeur van dit museum en een curator. De reden van de tweede aangifte is het gebruik van de term Bersiap bij de tentoonstelling. Volgens de aangever is de term racistisch en beledigend voor Indonesiërs. Deze koloniale apartheid zou volgens de aangifte onder racisme vallen.

Maatschappelijk debat

Volgens het OM is het gebruiken van de term Bersiap niet strafbaar. Het begrip bevat naar oordeel van het OM geen negatieve conclusies over Indonesiërs als groep wegens hun ras. De term duidt wel historische gebeurtenissen aan. Daarnaast is de uitlating gedaan in het kader van een maatschappelijk debat. Ook het gebruik van het woord Bersiap valt volgens het OM onder de vrijheid van meningsuiting.

Door: Nationale Recreatiegids

Meer nieuws