Ontdekte schets toont Rembrandts opzet van De Nachtwacht

Door Redactie Nationale recreatiegids

schedule 5 min

location_on [xx]km

Onder de verflagen van De Nachtwacht is een schets gevonden. Het is de opzet die Rembrandt maakte van de compositie van het beroemde schuttersstuk. De schets kwam aan het licht tijdens het onderzoek aan De Nachtwacht, dat nu na 2,5 jaar is afgerond als eerste fase van de restauratie.

Kenners vermoedden al dat Rembrandt de compositie eerst schetste, maar door nieuwe technieken om ‘door de verf heen te kijken’ is het bestaan nu aangetoond. "We hebben het ontstaan van De Nachtwacht ontdekt", zegt Pieter Roelofs, het hoofd schilder- en beeldhouwkunst van het Rijksmuseum. "Waarom is dit zo belangrijk? Het geeft ons het gevoel dat we over Rembrandts schouder meekijken. Het geeft ons voor het eerst inzicht in het maakproces." Hij spreekt van "een doorbraak in het onderzoek".

Dit onderzoek heeft ook van alles aan het licht gebracht over de conditie van het wereldberoemde schilderij. In de linker bovenhoek blijken deformaties (rimpelingen) te zitten. Die zijn ontstaan na 2003 toen het doek werd opgehangen in de Philipsvleugel gedurende de restauratie van het hoofdgebouw.

Opknapbeurt

Ook is vooral in de donkere gedeelten de verf gesleten door behandelingen in het verleden. De sleetsheid is deels oppervlakkig, maar hier en daar is de grondlaag zichtbaar en op sommige plekken is zelfs het canvas te zien. Daarnaast zijn er verkleuringen. Zo is het blauwe pigment (smalt) dat Rembrandt gebruikte geleidelijk bruin geworden. En een oudere vernislaag is brokkelig geworden en geeft een grijze waas.

Om het schilderij op te knappen zijn er drie keuzes: niets doen, structureel behandelen of volledige restauratie, inclusief verwijderen van vernis, retoucheren en opnieuw vernissen. "Vanwege de vervormingen in het doek is niets doen geen optie", legt Roelofs uit. Daarom wordt vanaf 19 januari het doek van De Nachtwacht van zijn oude spieraam uit 1975 gehaald en opgespannen op een nieuw spieraam. "Pas als we het resultaat daarvan zien, kunnen we over de volgende stap beslissen", zegt het hoofd schilder- en beeldhouwkunst.

'Operatie Nachtwacht' begon in 2019 en is het grootste onderzoek ooit naar Rembrandts meesterwerk uit 1642. De onderzoekers werken in een glazen ruimte, waardoor het publiek het proces kan volgen.

Door: ANP

25 april '25 (14:31)

Schrijver Tomas Ross mag zich voortaan ridder noemen

Schrijver Tomas Ross is vrijdag benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Dat is een onderscheiding voor onder anderen kunstenaars. Ross, die in het echt Willem Hogendoorn heet, ontving het lintje in zijn woonplaats Den Haag.

25 april '25 (14:19)

Tekstschrijver Belinda Meuldijk is Ridder in de Orde van Oranje-Nassau

Belinda Meuldijk, die veel teksten heeft geschreven voor haar onlangs overleden ex-partner Rob de Nijs, heeft vrijdag een koninklijke onderscheiding gekregen. Ze mag zich voortaan Ridder in de Orde van Oranje-Nassau noemen. Ze kreeg het lintje in haar woonplaats Apeldoorn.

25 april '25 (14:14)

Muziekproducent Arjen Lucassen krijgt lintje

Rockcomponist en muzikant Ayreon is vrijdag benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Arjen Lucassen, zoals hij in het echt heet, ontving de koninklijke onderscheiding bij de lintjesregen in de Brabantse gemeente Moerdijk, waar hij woont.

25 april '25 ( 9:41)

Jet de Nijs staat stil bij veertig dagen overlijden man

Jet de Nijs staat in een bericht op Instagram stil bij het gegeven dat het veertig dagen geleden is dat haar man Rob de Nijs is overleden. De echtgenote van de overleden zanger deelt bij haar bericht ook het nummer Ik Laat Je Vrij, een song van De Nijs uit 1976.

25 april '25 ( 9:15)

Eric Corton komend seizoen theater in met soloshow over dementie

Eric Corton gaat komend seizoen weer het theater in met een solovoorstelling over dementie. De acteur, presentator en schrijver speelt vanaf januari 2026 de solovoorstelling Pa. Dat maakte productiehuis Solo Stories vrijdag bekend. In 2018 trok Corton volle zalen met de solovoorstelling Ma, waarin hij een portret van de dementerende moeder van Hugo Borst schetste.

25 april '25 ( 8:55)

Burgemeester Halsema biedt excuses aan voor rol Amsterdam in Jodenvervolging

Burgemeester Femke Halsema heeft excuses aangeboden voor de rol van de gemeente Amsterdam bij de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat deed ze donderdagavond in de Hollandsche Schouwburg tijdens Jom Hasjoa, de jaarlijkse herdenking van de Holocaust.

25 april '25 ( 8:50)

Amsterdams stadsbestuur stelt 25 miljoen beschikbaar voor toekomst Joods leven

Het Amsterdamse stadsbestuur stelt 25 miljoen euro beschikbaar om te investeren in de toekomst van Joods leven in de stad. Dat maakt de gemeente bekend, na een toespraak van burgemeester Femke Halsema donderdagavond in de Hollandsche Schouwburg tijdens Jom Hasjoa, de jaarlijkse herdenking van de Holocaust.

25 april '25 ( 8:45)

Schrijvers Oomen, Gerritsen en Koos genomineerd voor De Inktaap

Schrijvers Joost Oomen, Esther Gerritsen en Falun Ellie Koos zijn genomineerd voor De Inktaap 2026. De literaire jongerenprijs wordt volgend jaar maart uitgereikt.

24 april '25 (15:16)

Vermiste kunstwerken Warhol uit Maashorst waarschijnlijk bij grofvuil gegaan

Het is "het meest aannemelijk" dat de kunstwerken die de gemeente Maashorst kwijt is, met het grofvuil zijn meegegeven. Onder de vermiste stukken is een zeefdruk van kunstenaar Andy Warhol met een portret van prinses Beatrix. De gemeente liet er een onafhankelijk bureau onderzoek naar doen. De gemeente verwacht niet dat de kunstwerken ooit nog terugkomen en het college van burgemeester en wethouders betreurt dat.

24 april '25 (11:18)

Weer twee verdachten aangehouden vanwege kunstroof Drents Museum

De politie heeft woensdag twee nieuwe verdachten aangehouden in het onderzoek naar de kunstroof uit het Drents Museum in Assen. Het gaat om een 20-jarige man en een 18-jarige man, beiden uit Heerhugowaard. De verdachte van 20 is de man op de beelden uit een bouwmarkt in Assen die de politie eerder deelde. Die beelden worden nu offline gehaald.

Meer nieuws