Conflict tussen Van Gogh Museum en OCW escaleert na ruzie over subsidie en onderhoud

Het Van Gogh Museum en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) zijn verwikkeld geraakt in een langdurig conflict over geld, onderhoud en verantwoordelijkheden. Wat begon als een discussie over de hoogte van de huisvestingssubsidie, groeide in ruim twee jaar uit tot een hoogoplopend dossier waarbij advocaten, externe adviesbureaus en zelfs internationale media betrokken raakten. Dit meldt het Parool.

Subsidie omlaag na fout in pilot

Het museum beheert, net als twintig andere musea, een rijksgebouw en ontvangt daarvoor jaarlijks een huisvestingssubsidie. Tijdens een pilot die in 2017 startte, kreeg het Van Gogh Museum ruim 8 miljoen euro per jaar voor onderhoud. Later bleek dat een deel van dat bedrag – ongeveer 1,5 miljoen euro per jaar – ten onrechte was uitgekeerd als btw‑compensatie. Volgens het ministerie had het museum die btw zelf kunnen verrekenen bij de Belastingdienst.

In totaal ontving het museum tussen 2017 en 2022 ruim 9,2 miljoen euro te veel. Dat bedrag hoeft niet te worden terugbetaald, maar vanaf 2024 vervalt de jaarlijkse compensatie. De subsidie komt daarmee uit op 7,2 miljoen euro. Het museum stelt dat het met dit lagere bedrag de begroting niet rond krijgt.

Escalatie en weigering om te tekenen

De verhoudingen verslechteren snel. Informele gesprekken maken plaats voor formele correspondentie via advocatenkantoren. In november 2023 weigert het museum de nieuwe huurovereenkomst te tekenen, waardoor het formeel zonder contract in het rijksgebouw zit.

Het museum voert aan dat er de komende jaren groot onderhoud nodig is, met een geschatte kostenpost van ruim 100 miljoen euro tussen 2028 en 2031. Volgens het ministerie is dat beeld overdreven en is er geen sprake van achterstallig onderhoud. Een onafhankelijk bouwkundig onderzoek uit 2023 bevestigde dat eerdere problemen, zoals houtrot en lekkages, waren opgelost.

Twijfel over onderhoud en verantwoordelijkheden

Het museum stelt dat eerdere directies te weinig hebben gereserveerd voor toekomstig onderhoud. Het ministerie wijst erop dat het museum een groot eigen vermogen heeft en jarenlang positieve resultaten boekte. Ook verschillen beide partijen van mening over de omvang van het gebouw, wat gevolgen heeft voor de berekening van de subsidie.

Externe bureaus komen tot tegengestelde conclusies: een door het museum ingehuurd bureau ziet wél grote vervangingsopgaven, terwijl een door OCW ingeschakeld bureau vooral verduurzamingswensen signaleert. De huidige minister geeft aan dat verduurzaming geen prioriteit meer is voor aanvullende financiering.

Internationale aandacht

In de zomer van 2025 krijgt het conflict een nieuwe wending wanneer de museumdirectie in The New York Times waarschuwt dat sluiting onvermijdelijk kan worden als er geen extra geld komt. Het ministerie reageert verrast, omdat de subsidie eerder dat jaar al met vier ton was verhoogd. Het museum heeft daarnaast beroep ingesteld bij de Raad van State; die zaak dient in april.

Dagelijks onderhoud onder druk

Volgens het museum wordt het steeds moeilijker om het gebouw draaiende te houden door verouderde installaties en beperkte middelen. Het ministerie betwist dat er sprake is van een acute noodsituatie.

Hoe het conflict wordt opgelost, is nog onduidelijk. De juridische procedure loopt en de huurovereenkomst blijft vooralsnog ongetekend.