Frans Hals (1582-1666) ontpopte zich tot een idool. "We weten allemaal dat Van Gogh werd geïnspireerd door Rembrandt en de Japanse prenten, maar wie echt invloed had op zijn werk was Frans Hals'', zegt museumdirecteur Ann Demeester. "In de negentiende eeuw kwamen grote schilders en masse naar Haarlem om zijn werk te zien.'' Ze waren volgens haar vooral onder de indruk van zijn 'losse verftoets'. "Van dichtbij leek het een warrige verfklodder, maar van ver was het een realistische impressie. Dat was precies wat zij wilden, ze zagen hem als een voorvader.''

Ook het feit dat hij niet alleen de elite portretteerde maar ook de 'gewone man' maakte indruk. "Hij schilderde prostituees, kinderen, kroegbazinnen en zotten, dat was in die tijd heel ongebruikelijk want de portretkunst was voorbehouden aan de welgestelden'', aldus Demeester. "Hij emancipeerde hiermee de onderklasse.''

De Grote Drie

De tentoonstelling laat volgens haar zien hoe groot de adoratie was, in tegenstelling tot een eeuw eerder. "In de zeventiende eeuw was hij een van de drie groten, samen met Rembrandt en Vermeer. Maar hij raakte een beetje in de vergetelheid. In de achttiende eeuw werd meer met toegeknepen billen geschilderd, veel preciezer, en dat paste niet bij zijn losse en wilde stijl. Ze vonden het eigenlijk prutserij.'' De negentiende-eeuwse kunstenaars herontdekten Hals, vertelt de directeur.

In totaal zijn zo'n tachtig werken te zien, waarvan vijftig bruiklenen vanuit de hele wereld. Volgens Demeester is er al wel vaak over geschreven, maar zijn de schilderijen van Hals nog nooit eerder getoond in combinatie met die van de negentiende-eeuwse meesters. Topstukken zijn onder meer Postbode Joseph Roulin van Vincent van Gogh, die vanwege zijn kwetsbaarheid voor het laatst buiten Amerika is te zien en Malle Babbe van Frans Hals.

De expositie duurt tot en met 24 februari.

Door: ANP